بررسی تشکیل و انتشار طوفان‌های گرد و خاک ورودی به غرب و جنوب‌غرب ایران با استفاده از مدل پخش لاگرانژی ذرات HYSPLIT

امروزه معضل افزایش فرسایش بادی و طوفان‌های گردوخاک بعلت تغیرات اقلیمی و خشکسالی‌های متوالی به بحرانی منطقه‌ای جهانی تبدیل شده است. برای منشأیابی، پیش‌بینی شدت و گستردگی و سرعت انتقال این طوفان‌ها از روش‌های مختلفی همچون مدل‌های عددی، تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل‌های همدیدی استفاده می‌شود. در این مطالعه با بررسی و تحلیل نقشه‌های فشاری سطوح مختلف جوی، به اثر پارامترهای دما، فشار و سرعت باد در سطوح مختلف جو مؤثر بر انتشار طوفان‌های گردوخاک پرداخته شده است. در این مطالعه در مرحله اول به بررسی عوامل همدیدی موثر بر رخداد طوفان‌های گردوغباری ورودی از غرب و جنوب غرب به ایران پرداخته شده، در مرحله دوم برای مشخص کردن منشأ شکل گیری این طوفان‌ها از مدل پخش لاگرانژی HYSPLIT با استفاده از روش ردیابی پس‌رو استفاده شد. برای تایید خروجی این مدل عددی، از بررسی همدیدی استفاده گردید. خروجی‌های مدل نشان می‌دهد که به طور کلی منابع اصلی غبار برای طوفان‌های گردوغباری جنوب غرب ایران محدوده‎‌ای در حد فاصل مرکز تا شمال عراق، شرق سوریه تا شمال عربستان می‌باشد. برای مطالعه، یک دوره آماری 5 ساله از سال 1385 تا 1389 و 10 موج گردوغباری مهم در این دوره انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه برای ترسیم نقشه‌های همدیدی از داده‌های باز تحلیل NCEP/NCARبا دقت فضایی 5/2×5/2 درجه در راستاهای طول و عرض جغرافیایی استفاده شد.بنابراهمیتموجفراگیروگستردهگردوغباریروزهایسیزدهمتاشانزدهمتیرماه1388،الگوهایهمدیدومکانیسمتشکیل،انتقالوانتشار گردوغباردرآنبهتفصیلمطالعهشد درتمامموارد،استقراریکسامانهکمفشاربرمنطقهخاورمیانهوتقویتشرایطناپایداریدرسطح بیابان‌هاوهمچنینتاثیرهماهنگیکموجکمفشاردینامیکیبرفرازجومنطقه،زمینهمناسبرابرایانتقالریزگردهابهجومنطقهفراهم میآورد. در انتها نتایج با تصاویر ماهواره METEOSAT8 موجود در مرکز باروری ابرهای یزد مقایسه گردید که همخوانی بسیار زیادی مشاهده گردید.